1.2 Ruimtelijke ontwikkeling

Uitvoeringsprogramma stadshart is beëindigd per december 2021. Maart 2022 is de raad hier met een RIB over geïnformeerd. Visie stadshart blijft wel leidraad. Er is verder met stakeholders gewerkt aan het ontwerp van onder andere Hof, Groenmarkt, visie Kamp. Voor Varkensmarkt is het voorlopig ontwerp vastgesteld. Er is een evaluatie uitgevoerd voor de autoluwe binnenstad.

Op een groot aantal plekken in de stad wordt gebouwd aan nieuwe woningen of zijn plannen in voorbereiding. In 2022 zijn bijna 850 woningen opgeleverd.

In de ontwerp omgevingsvisie is de ruimtelijke identiteit als uitgangspunt opgenomen voor de ontwikkelopgaven.

Op 31 mei 2022 is het groencompensatiebeleid vastgesteld in de Raad.

Het formuleren van nieuw groencompensatiebeleid volgt uit de Groenvisie en de Toekomst Agenda Milieu.  Samen met o.a. de Groenkaart en de Bomenleidraad zorgt het compensatiebeleid voor behoud en versterking van de groene waarden van Amersfoort.

Er wordt onder andere ingezet op de ontwikkeling van werklocaties zoals circulair bedrijventerrein Vinkenhoef en de Wieken, maar ook op gemengde gebieden als het Hoefkwartier of op de kantorenlocatie rondom het Stationsgebied.

We hebben eind 2021 en begin 2022 het werken met de participatiegids geëvalueerd met raadsleden, bewoners en ontwikkelende partijen.

In hoofdstuk 4.1 bestuur en dienstverlening zijn de resultaten van de evaluatie beschreven in de paragraaf communicatie en participatie.

In 2022 (en voorgaande jaren) zijn vrijwel alle voorbereidingen getroffen voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet en het programma Omgevingswet is daarom per 1 juli 2022 opgeheven. De lijnorganisatie is klaar om de paar nog resterende activiteiten voor de implementatie af te ronden en om te gaan werken onder de Omgevingswet.

De ontwerp omgevingsvisie is op 20 december 2022 door het college vastgesteld en aangeboden aan de raad.

Er is gestart met het opstellen van een Gebiedsagenda Buitengebied West. In de Gebiedsagenda worden ontwikkelingen, opgaven en kansen van het buitengebied ten westen van Amersfoort vertaald naar prioriteiten en doelstellingen, welke worden vertaald naar concrete activiteiten. De Gebiedsagenda geeft een duidelijke koers voor de komende vijf jaar. Er heeft een goed bezochte bewonersavond plaatsgevonden.

In de planontwikkeling van Langs Eem en Spoor en Hoefkwartier worden de kansen voor ondergrondse warmtebronnen onderzocht, voor Langs Eem en Spoor ook kansen aquathermie. In bestaande stad worden op verschillende plekken de warmtenetten ingepast. Ook de inpassing van windmolens op de Isselt is onderzocht.

Alle Utrechtse gemeenten, Provincie Utrecht, vier waterschappen en verschillende partnerorganisaties (natuur- en terreinbeherende organisaties, Stichting Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en Community of Practice Landschap als Vestigingsvoorwaarde) tekenden het Groen Groeit Mee Pact. Hiermee markeerden wij de gezamenlijke ambitie om ‘rode’ en ‘groene’ ontwikkelingen in balans te houden. Er is vervolgens stevig van start gegaan door via verschillende aanpakken in te zetten op een versterking van de landschappelijke kwaliteit van het groene en blauwe netwerk voor natuur en recreatie als randvoorwaarde voor de stedelijke groei van de regio.

Op 31 mei 2022 is het Wijkperspectief Soesterkwartier vastgesteld met bijbehorende Uitvoeringsagenda. Een van de belangrijkste ontwikkelingen is het projectenhuis, welke in samenwerking met Langs Eem en Spoor is gerealiseerd.. Het inmiddels functionerende projectenhuis is de plek waar bewoners en partners terecht kunnen voor o.a. samenwerking en informatie over ontwikkelingen in/om de wijk.

Er is ook gewerkt aan een subsidieregeling om het eigenaarschap over projecten zoveel mogelijk in de wijk te borgen en iedereen de kans te bieden om mee te doen met de uitvoering van projecten.

Verder is er veel tijd en energie gestoken in de monitor vitale wijken in samenwerking met de Provincie en RIVM.

Amersfoort en het Kabinet hebben afgesproken in de periode tot 2030 8.500 woningen te realiseren in Langs Eem en Spoor, Hoefkwartier en Vathorst-Bovenduist (Spoorzone en A1-zone). Het Rijk maakt dit mogelijk door ruim 95 miljoen te investeren in verschillende mobiliteitsmaatregelen. De afspraken zijn een gevolg van een gezamenlijke inspanning met onze partners in de Metropoolregio Utrecht (MRU), bestaande uit de regio’s U10 en Amersfoort, en de provincie Utrecht.

Het Rijk en de regio gaan de komende tijd verder in gesprek over andere voorwaarden van gezonde groei van de regio, zoals groenvoorzieningen en het energienetwerk. Ook wordt onderzocht welke maatregelen nodig zijn om ook na 2030 verder te blijven groeien. Het gaat hierbij o.a. om de verdere versterking van de spoorbereikbaarheid van Amersfoort en de aanpak van Knooppunt Hoevelaken.

Wij zijn ons bewust van de vele onzekerheden die gebiedsontwikkeling in deze tijd met zich meebrengt en sturen op de financiën. Dit doen we met behulp van scenarioanalyses, risicomanagement en stapsgewijze besluitvorming zodat tijdig ingegrepen en bijgestuurd kan worden.

In het plangebied Kop van Isselt is al bij de start van de planontwikkeling nadrukkelijk samenwerking met grondeigenaren gezocht. Uitgangspunt is dat we ‘het beste plan’ gaan maken, los van perceelsgrenzen. Dit vraagt om een andere manier van denken over samenwerken en het delen van kosten en opbrengsten. In 2021 is hiervoor, samen met de betrokken grondeigenaren, een vereveningsmethodiek opgesteld die de basis zal zijn voor verdere samenwerking bij de ontwikkeling van Kop van Isselt. In 2022 is met deze grondeigenaren een Raamovereenkomst gesloten, waarin een volgende stap is gezet om te komen tot deze bijzondere ontwikkelvorm voor de Kop van Isselt.     

Voor de ontwikkeling van het Hoefkwartier, waarbij de huidige kantorenlocatie wordt getransformeerd naar een woon-werkgebied, zijn in 2022  aanvullende ontwikkelkaders vastgesteld. Hierin is onder andere vastgelegd; maximale ontwikkeling van 4.000 woningen, extra eisen ten aanzien van de woningdifferentiatie en diverse mobiliteitsmaatregelen. Aansluitend op deze vastgesteld kaders is er in 2022 een start gemaakt met het in besluitvorming brengen van de gebiedsexploitatie. Dit is voor Amersfoort een nieuw instrument waarbij de raad op een inzichtelijker wijze wordt geïnformeerd over zowel het actieve als faciliterende gedeelte van Hoefkwartier.  De gemeente treedt namelijk hoofdzakelijk faciliterend op, maar heeft wel een ontwikkelende rol als het gaat om de eigen kavels.

In 2022 hebben we weer een aantal gebouwen verduurzaamd op basis van de planning in de Routekaart voor gemeentelijk vastgoed, zoals gymzalen aan de Rubensstraat, Spinetpad en Dollardstraat en parkeergarages Flintplein en Stadhuisplein. In de Nota Vastgoedstrategie 2022 is opgenomen welke gebouwen in 2023 worden verduurzaamd.

Het gemeentelijk vastgoed huisvest maatschappelijke instellingen en hun activiteiten die van belang zijn voor de stad. Onder meer sportverenigingen, wijkteams en culturele instellingen vinden onderdak in gemeentelijk vastgoed. We hebben monumenten in eigendom die van belang zijn voor de cultuurhistorische waarde van onze stad. Deze monumenten houden we in stand en onderhouden we zorgvuldig. Bovendien hebben wij strategisch vastgoed in bezit om gebieds- en infrastructurele ontwikkelingen mogelijk te maken.

In 2019 en 2020 zijn extra stappen gezet door bestaande, openbare gebouwen beter bereikbaar, betreedbaar en ook bruikbaar voor alle Amersfoorters te maken. In 2021 is besloten een lift te plaatsen in parkeergarage Stadhuisplein, welke in 2022 zou worden gerealiseerd. Door vertragingen in de levertijd van materialen verwachten we dat deze medio 2023 gerealiseerd wordt. De toegankelijkheid van deze openbare garage wordt hiermee sterk vergroot.

Toegankelijkheid is een blijvend aandachtspunt voor het vastgoed. Bij nieuwbouw worden de eisen voor toegankelijkheid direct in het ontwerp meegenomen en bij renovatie of groot onderhoud van een object wordt onderzocht of de toegankelijkheid (nog) verbeterd kan worden.