2.1 Sociaal domein

Stadspeiling

We stimuleren de doorontwikkeling van de sociale basisinfrastructuur in wijken. Iemand wordt als mantelzorger gedefinieerd als hij of zij voor minstens 3 maanden of minimaal 8 uur per week mantelzorg verleent. Dit is gemeten onder alle inwoners van 18 jaar en ouder. De gemeente Amersfoort doet vanaf 2015 hier eigen onderzoek naar via de Stadspeiling.

De laatste jaren heeft Indebuurt033 zich met projecten rondom jonge mantelzorgers en mantelzorgers in de GGZ meer verdiept in de mantelzorger en zijn of haar context. Dit leert ons meer over hoe we ze moeten ondersteunen, maar ook dat we anders moeten kijken naar ons streefbeeld. Het gaat niet zozeer om meer mantelzorgers, maar vooral om betere ondersteuning. Daarom hebben we het streefcijfer voor 2023 naar beneden bijgesteld tot 17%. We gaan meer inzetten op betere steun- en informatienetwerken en meer vrijwillige hulp voor mantelzorgers, opdat ze geholpen worden en overeind kunnen blijven. Dit in de wetenschap dat met de vergrijzing het aandeel mantelzorgers per zorgontvanger in de komende 20 jaar zal dalen, zoals benoemd in het Gezondheidsakkoord.

Stadspeiling

Het kengetal sociale cohesie (ook wel sociale samenhang) is berekend op basis van de mening van inwoners over vier stellingen: de mensen in deze buurt kennen elkaar nauwelijks, de mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om, ik woon in een gezellige buurt waar veel saamhorigheid is, en ik voel mij thuis bij de mensen die in deze buurt wonen. De score varieert van 0 (=geen samenhang) tot 10 (=veel samenhang). Het betreft hier een cijfer gebaseerd op een steekproef.

CBS

Het cijfer toont het percentage personen van 70 jaar en ouder dat in het betreffende jaar zelfstandig woont. Een persoon woont zelfstandig als hij of zij niet in een instelling (zoals een verpleeg- of verzorgingshuis) woont. In het programma Langer Thuis heeft het Rijk de ambitie opgenomen om ouderen te helpen in hun vertrouwde omgeving zelfstandig oud te worden met een goede kwaliteit van leven. Het aandeel zelfstandig wonenden is in Amersfoort iets lager dan in andere gemeenten met 100.000 tot 300.000 inwoners (in 2022 was het aandeel daar 95,2%).

CBS heeft de indicator zelfstandig wonende 75+'ers vervangen door zelfstandig wonende 70+'ers. Omdat de indicator zelfstandig wonende 75+'ers niet meer wordt gemeten, hebben we de indicator vervangen door zelfstandig wonende 70+'ers.

Deze indicator is niet gevuld, omdat de indicator niet meer aansloot bij de werkwijze van de wijkteams. In de begroting 2023 is de nieuwe indicator 'inzet wijkteams' opgenomen. Die nieuwe indicator sluit goed aan bij de werkwijze van de wijkteams, waardoor de indicator een betrouwbaar beeld geeft. De nieuwe indicator wordt vanaf de jaarrekening van 2023 gevuld, met indien mogelijk ook cijfers over jaren voor 2022.

Werk en Inkomen

De banenafspraak in het kader van het Sociaal akkoord is een afspraak tussen werkgevers-, werknemersorganisaties en het Rijk om extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking te realiseren. De landelijke afspraak is naar regionaal niveau vertaald. Binnen de regionale afspraak hanteren we voor Amersfoort een aandeel van 50% van de regio voor het vaststellen van de doelstelling.

Onder andere de coronacrisis heeft in 2020 gezorgd voor een daling van het aantal garantiebanen en dit zette begin 2021 door. In 2021 zagen we vanaf Q2 wel weer een toename van het aantal garantiebanen. Ook in het eerste half jaar van 2022 lijkt het aantal garantiebanen licht toe te nemen. Naast corona hebben de resultaten ook te maken met de beweging van mensen die vallen onder de doelgroep Banenafspraak. Regio Amersfoort beweegt hierin mee in de lijn van het gemiddelde landelijke beeld.

Er zijn overigens meer banen ontstaan dan in de indicator vermeld staan; het totaal aantal banen is namelijk het resultaat van aantal gecreëerde banen minus het aantal verdwenen banen. Dat betekent dat er meer banen gecreëerd zijn dan het jaarlijkse realisatiecijfer weergeeft, omdat ook de verdwenen banen gecompenseerd moeten worden. De regionale inspanning onder werkgevers is daarmee dus groter dan het realisatiecijfer laat zien.

Het realisatiecijfer over 2022 is nog niet bekend. Het jaarcijfer over 2022 wordt pas in juli vastgesteld.

Het streefcijfer voor 2022 is gebaseerd op de aantallen die landelijk zijn vastgesteld bij de inwerkingtreding van de Participatiewet. Inmiddels is duidelijk dat de streefcijfers nergens in Nederland gehaald worden. Daarom gaan we voor de begroting 2024 kijken naar een realistischer streefcijfer voor Amersfoort. Overigens ontwikkelen de realisatiecijfers van Amersfoort zich in de lijn van het landelijke beeld.

CBS, Enquete Beroepsbevolking

Het percentage mensen zonder betaald werk dat op zoek is naar werk en beschikbaar is voor de arbeidsmarkt per 100 inwoners van 15 tot 75 jaar.

Doordat CBS vanaf 2022 gebruik maakt van een nieuwe meetmethode, is het percentage werkloosheid hoger dan volgens de oude methode. Om de ontwikkeling van de werkloosheid te kunnen weergeven, zijn de realisatiecijfers van voorgaande jaren aangepast.

Het streefcijfer voor 2022 is niet gehaald, omdat dit door de nieuwe meetmethode van CBS geen realistisch streefcijfer meer was.

CBS

Deze indicator is gebaseerd op de Amersfoortse jongeren tot en met 17 jaar die jeugdhulp ontvingen in het eerste halfjaar van het betreffende jaar. Onder gemeenten met 100.000-300.000 inwoners was dit aandeel in het eerste halfjaar van 2022 11,1%.

De cijfers vanaf 2021 zijn niet goed vergelijkbaar met voorgaande jaren door een trendbreuk in de cijfers van het CBS en door gewijzigde aanlevering van Amersfoortse wijkteamcijfers. Vanaf 2021 heeft CBS meer jeugdzorgaanbieders, en dus meer jongeren met jeugdzorg, meegenomen in de cijfers. Het streefcijfer voor 2022 is niet gehaald, omdat dit door de trendbreuk in de cijfers geen realistisch streefcijfer meer was.

We streven wel nog steeds naar minder zorg dan bij andere gemeenten met 100.000-300.000 inwoners. Ondanks de registratie verschillen is het wel mogelijk om trends te vergelijken. De trend in Amersfoort was in 2022 vergelijkbaar met andere grote gemeenten. Het effect van de wijziging in het woonplaatsbeginsel in 2022 is in Amersfoort nihil op de totalen. Het aandeel jeugdigen met jeugdhulp is hierdoor zeer beperkt gestegen.

De realisatiecijfers over het gebruik van zorg ijlen sterk na. Halfjaarlijks worden de cijfers geactualiseerd op de landelijke monitor www.waarstaatjegemeente.nl .

De indicator dient verplicht te worden opgenomen vanuit het rijk (Besluit Begroting en Verantwoording).  

CBS

Deze indicator betreft het aantal Wmo cliënten met maatwerkarrangementen in het eerste halfjaar van het betreffende jaar per 100 inwoners. Deze indicator komt uit het Besluit Begroting en verantwoording (BBV). De BBV indicatoren staan gepubliceerd op www.waarstaatjegemeente.nl . Hier staat het per 10.000 inwoners. Onder gemeenten met 100.000 - 300.000 inwoners was het cijfer over het eerste halfjaar 2022 niet beschikbaar. We zagen in 2019 in Amersfoort een lichte daling van het aantal inwoners dat Wmo voorzieningen gebruikt en in 2020 een lichte stijging. Dit laatste komt waarschijnlijk door de invoering van het abonnementstarief, waardoor met name het aantal cliënten met huishoudelijke hulp toenam. In 2021 en 2022 zien we een lichte daling doordat wijkteams zelf meer begeleiding zijn gaan bieden en de algemene voorziening dagactiviteiten voor ouderen.

Het betreft halfjaar cijfers. Het meest recente cijfer is een voorlopig cijfer. Halfjaarlijks worden de cijfers geactualiseerd op de landelijk monitor www.waarstaatjegemeente.nl (onder Gemeentelijke monitor sociaal domein). Cijfers van voorgaande jaren waren ook voorlopig en zijn door na-ijlende verantwoording achteraf gaan dalen. Administratief zijn dossiers gecorrigeerd op basis van het werkelijke zorggebruik. Hierdoor kunnen definitieve cijfers van voorgaande jaren verschillen van eerder gerapporteerde (voorlopige) cijfers.

CBS - Particpatiewet

Het betreft het aantal personen per 1.000 inwoners van 18 jaar en ouder. De bijstandsdichtheid is in Amersfoort in vergelijking met grote gemeenten van 100.000- 300.000 laag. Bij de andere grote gemeenten is deze namelijk 49 personen per 1.000 inwoners.

Het betreft een indicator die vanuit het rijk (Besluit Begroting en Verantwoording) verplicht dient te worden opgenomen in de Begroting. Het cijfer is daar anders gedefinieerd. Zie ook www.waarstaatjegemeente.nl .

Realisatiecijfers 2020 en 2021: De CBS-cijfers zijn inclusief TOZO en dat verklaart de stijging. We kiezen ervoor om wel deze indicator te blijven gebruiken omdat het een BBV-indicator is en we met deze indicator kunnen vergelijken met 100.000+ en Nederland.  

Streefcijfer 2022:

In verband met de onduidelijkheden door de coronacrisis hebben we voor 2022 geen streefcijfer opgenomen.

Aan de hand van de laatst bekende cijfers en kijkend naar huidige werkloosheidspercentage (vergelijkbaar met 2019) en komen we op een streefcijfer van 37 voor 2023.