2.1 Sociaal domein

In de sociale basisinfrastructuur kunnen inwoners terecht voor informatie en advies, ontmoeting en lichte ondersteuning. Door laagdrempelig en dichtbij in te kunnen gaan op vragen, de weg te wijzen naar ondersteunende voorzieningen en inwoners te betrekken bij sociale activiteiten, kunnen veel problemen in een vroeg stadium verholpen worden. IndeBuurt033 voert deze basisfuncties uit. Op basis van data en ervaringen in de praktijk worden door wijkbewoners, vrijwilligers en professionals gezamenlijk wijkplannen gemaakt en vervolgens uitgevoerd.

In de nieuwe opdracht van Indebuurt033, die vanaf januari 2022 van start ging, ligt meer focus op ondersteuning van kwetsbare groepen en transformatie van het aanbod. O.a. door een bijdrage te leveren binnen scholen en te werken aan een aantal transformatieopgaven. Wat betreft het bereiken van de kwetsbare doelgroep zet Indebuurt033, naast het rechtstreeks bereiken van de doelgroep, ook nadrukkelijker in op het bereiken van het nabije/sociale netwerk door onder meer samen te werken met organisaties en vrijwilligers op het gebied van sport, cultuur en veiligheid.

Een belangrijk middel voor de verbinding en de leefbaarheid in de wijken is de subsidieregeling Projecten#InDeBuurt. Het gebruik van de regeling is een indicatie over de mate waarin inwoners en organisaties actief betrokken zijn bij hun wijk. In 2022 zijn er 251 aanvragen binnengekomen waarvan er 196 aanvragen zijn toegekend (te vergelijking: in 2021 zijn er 341 aanvragen ingediend waarvan er 245 zijn toegekend). Een aantal (mogelijke) verklaringen zijn: sommige initiatieven zijn wegens corona later uitgevoerd, initiatiefnemers konden voor een langere tijd aanvragen (bijvoorbeeld voor een heel jaar in plaats van ieder kwartaal, waardoor er minder herhaalaanvragen zijn binnengekomen) en ook groeit het aantal grote initiatieven. Middels de regeling maken we optimaal gebruik van de vrijwillige inzet van inwoners in wijken.

Het afgelopen jaar is er wederom veel aandacht geweest voor ontmoeting. De inzet is gericht op het investeren in activiteiten; we zorgen ervoor dat de ontmoetingsplekken waar deze activiteiten plaatsvinden passend worden gefaciliteerd onder meer door de subsidieregeling ondersteuning wijkcentra Amersfoort 2022. Op basis van maatwerk is de ondersteuning van de vijf wijkcentra voortgezet. Ook is gestart met twee pilots in Rustenburg en Schothorst om te kijken of er voldoende ontmoetingsplekken zijn in deze wijken. Verder is er via de website www.samenindebuurt033.nl de mogelijkheid gecreëerd om de vraag en het aanbod van (ontmoetings)ruimtes in wijken samen te brengen.

In de informatiewinkels zag Indebuurt033 in 2022 een nieuwe groep mensen, zoals mensen met een modaal of hoger inkomen, die zich melden als gevolg van o.a. de gestegen kosten voor levensonderhoud.

In 2022 zijn we in de wijk Liendert gestart met een nieuwe aanpak om problemen in de wijk anders aan te pakken (als onderdeel van het wijkperspectief Liendert). Omdat wij de oorzaken willen aanpakken die leiden tot gezondheidsproblemen, armoede en kansenongelijkheid is ervaringskennis en een integrale domeinoverstijgende aanpak nodig. Wij zijn gestart met het werven van een ervaringsdeskundige, die volwaardig meedraait in het traject. Ook hebben we een verdiepingsslag gemaakt op de data uit het wijkperspectief Liendert. Deze data zijn aangevuld met kwalitatieve data opgehaald bij inwoners en professionals. In 2023 gaan we deze data duiden met betrokkenen in de wijk en gezamenlijk prioriteren wat we aanpakken en uitvoeren.

Het naijlen van de coronacrisis

De coronapandemie is op zijn retour en alle beperkende maatregelen werden in de loop van 2022 opgeheven. De gevolgen daarvan zijn echter nog altijd voelbaar. Tijdens de coronacrisis is het welzijn van jongeren achteruitgegaan. Zij voelen zich minder gelukkig en minder gezond dan in de jaren daarvoor. Meer jongeren hebben te kampen met psychische problematiek.

We zien in 2022 de vraag om jeugdhulp weer stijgen, zelfs tot boven het niveau van 2019. Bij volwassenen lijkt de negatieve invloed van de coronacrisis af te nemen. Uit landelijk onderzoek blijkt dat de (mentale) gezondheid van volwassenen en senioren in september 2022 beter is dan najaar 2020. Er zijn ook positieve effecten van de coronacrisis: er zijn meer mensen die actief bewegen en er is een groep jongeren die baat heeft gehad bij thuisonderwijs.

Met behulp van de extra middelen van het Rijk om nadelige gevolgen van de coronacrisis tegen te gaan zijn in de stad veel extra activiteiten georganiseerd toen daar weer ruimte voor was. Ook in 2022 zijn in het kader van Summer of A opnieuw activiteiten georganiseerd voor jongeren door onze partners SRO (buurtsportcoaches), Scholen in de Kunst, Indebuurt033 (jongerenwerkers) en bibliotheek Eemland, samen met vrijwilligers. Er was extra jongerenwerk beschikbaar en meer ondersteuning voor jongeren, die in de problemen komen door uitval van school, stage of bijbaan. Hierdoor zijn deze jongeren beter in beeld. Via campagnes werd gewezen op de mogelijkheid om hulp te vragen of een praatje te maken. Ondersteuning en zorg gingen zo goed als mogelijk door, voor zover nog nodig rekening houdend met de afstandsmaatregelen.

Transformatie en betaalbaarheid van ondersteuning en zorg

Om duurzaam passende ondersteuning en zorg te kunnen blijven bieden en de kostenstijgingen structureel op te vangen, vervolgden wij in 2022 het programma 'Betaalbaarheid van ondersteuning en zorg', bestaande uit 15 maatregelen. Als uitgangspunt voor de maatregelen gelden de transformatiedoelstellingen zoals opgenomen in het beleidskader Inclusieve Stad.

De raad is in 2022 wederom twee maal geïnformeerd over de effecten van de maatregelen. De effecten van de maatregelen variëren per maatregel en door de jaren heen. Veel maatregelen hebben het gewenste effect: de transformatie lijkt te slagen en levert een besparing op. Dit geldt bijvoorbeeld voor de POH Jeugd, de doorbraakaanpak en de begeleiding van inwoners door de wijkteams. De financiële doelen van het programma betaalbaarheid zijn ook dit jaar behaald.  

In 2022 zijn wij gestart met de maatregelen die betrekking hebben op dagactiviteiten voor jeugdigen en voor ouderen. Het doel is dat jeugdigen zoveel mogelijk gebruik maken van reguliere voorzieningen voor dagstructuur, in de SBI of kinderopvang/BSO. Ouderen kunnen met ingang van 1 januari 2022 terecht bij IndeBuurt033 voor dagactiviteiten.

Na 2022 ronden wij het programma 'Betaalbaarheid van ondersteuning en zorg' af. Een groot deel van de maatregelen wordt structureel geborgd in de uitvoering en monitoring en verantwoording vindt plaats in nieuwe en reguliere processen. Een deel van de maatregelen wordt onderdeel van de Inkoop 2023.

In tegenstelling tot de verwachtingen is de Hervormingsagenda Jeugd nog niet vastgesteld. Gemeenten zijn bereid de maatregelen daarin uit te voeren, maar zijn het niet eens met de op voorhand ingeboekte bezuinigingen op de jeugdhulp. Daarmee zijn onze zorgen over tekorten, met name op het gebied van de jeugdhulp, dus niet verdwenen. Als de Hervormingsagenda toch nog wordt vastgesteld maken wij een plan om de deze te implementeren, vergezeld van een voorstel hoe de benodigde investeringen te dekken. We maken daarbij gebruik van de lessen die wij geleerd hebben in het programma 'Betaalbaarheid van ondersteuning en zorg' zoals het opstellen van businesscases en het monitoren van resultaten.

In 2022 deed de Rekenkamer onderzoek naar de jeugdzorg in Amersfoort. De Rekenkamer deed diverse aanbevelingen ter verbetering van de jeugdbeschermingsketen. Debat- en besluitvorming in de gemeenteraad vonden begin 2023 plaats.

Ontwikkelingen specialistische ondersteuning en zorg

In 2022 nam de vraag naar ambulante begeleiding van met name volwassenen af, doordat wijkteams zelf meer begeleiding gingen bieden. Ook de vraag naar dagactiviteiten ouderen nam af door de start van de algemene toegankelijke dagactiviteiten voor ouderen in de wijk. Het aantal cliënten hulp bij het huishouden stijgt. In 2022 zijn nieuwe contracten voor de levering van hulp bij het huishouden vanaf 2023 afgesloten.

Het college heeft de ambitie om een dementievriendelijke gemeente te worden. De eerste dementiescan is uitgevoerd en in twee wijken is ook een start gemaakt met de dementievriendelijke wijk. In 2023 wordt hier vervolg aan gegeven.  

In 2022 is ook verder vorm gegeven aan de transformatie van jeugdhulp door meer in te zetten op ambulante trajecten. Gemeente Amersfoort heeft relatief minder jeugdigen in zwaardere vormen van jeugdhulp (jeugdhulp met verblijf, jeugdbescherming en jeugdreclassering) ten opzichte van andere grote gemeenten. Ook de toename van het aantal kinderen dat op school wordt begeleid door de OSJ-teams  (specialistische jeugdhulp en onderwijs) is een voorbeeld van hoe steeds meer dichtbij gewerkt wordt.

Er zijn steeds meer aanwijzingen dat er meer jonge kinderen een ontwikkelachterstand hebben mede als gevolg van de coronamaatregelen, waardoor aansluiting met onderwijs lastig is. In individuele casuïstiek is de problematiek zwaarder geworden, waardoor jeugdigen langer in zorg zijn. Niet alleen de coronamaatregelen, maar ook de maatschappelijke druk waar steeds meer jongeren mee te maken krijgen,  zijn hier oorzaak van. Na twee jaar daling, is het aantal kinderen met dyslexie weer op het oude niveau. Dit wijst erop dat kinderen nu weer passende hulp en ondersteuning ontvangen.

Voorbereidingen Inkoop 2023

De gemeenten in de regio Amersfoort zijn in 2022 een aanbesteding gestart voor nieuwe contracten voor specialistische jeugdhulp, Wmo begeleiding & beschermd wonen en maatschappelijke opvang & vrouwenopvang. Op dit moment bevindt het traject voor de specialistische jeugdhulp zich midden in de aanbesteding. Verwachtte gunning is mei 2023. Er is een pas op plaats gemaakt voor de onderdelen Wmo begeleiding & beschermd wonen en maatschappelijke opvang & vrouwenopvang, omdat de geselecteerde partij zich tijdens de procedure heeft teruggetrokken. Daarnaast zijn in 2022 nieuwe contracten gesloten voor de levering van hulp bij het huishouden voor de komende jaren.

Tekorten op de arbeidsmarkt

We ontvangen signalen dat krapte op de arbeidsmarkt steeds zichtbaarder wordt bij gecontracteerde aanbieders en andere samenwerkingspartners. Vacatures zijn moeilijker in te vullen waardoor inwoners soms langer wachten op hulp en ondersteuning. Stichting Wijkteams Amersfoort heeft een deel van haar budget niet in kunnen zetten. Het gevolg is dat wijkteams zelf minder ondersteuning kunnen bieden en door moeten verwijzen naar specialistische hulp. Het gevolg is een toename van het tekort op het budget voor jeugdhulp.

Maatschappelijke opvang en beschermd wonen

De druk op de maatschappelijke opvang bleef in 2022 hoog, door de aanhoudende druk op de woningmarkt, door minder mensen per kamer op te vangen op het Smallepad en het verminderde aantal beschikbare beschermd wonen plekken als gevolg van de Wlz. Hierdoor waren wij genoodzaakt om de Amergaard langer open te houden. We hebben nieuwe tijdelijke woonplekken gerealiseerd, zoals het Plot in het Hoefkwartier. Hiermee is het gelukt om dakloze mensen te blijven opvangen. Op het Smallepad zijn schotten geplaatst in de kamers voor meer privacy.

We hebben de rechtspositie versterkt van mensen die een beroep doen op de maatschappelijke opvang door te werken met papieren toe- en afwijzingsbesluiten. Hiermee worden zij ook actief gewezen op de mogelijkheden van onafhankelijke cliëntondersteuning en van bezwaar en beroep.

De opgaven rondom beschermd wonen en maatschappelijke opvang pakken we doorlopend op in samenhang met het programma Wonen en Zorg, de Brede aanpak dak- en thuisloosheid, en waar nodig met partners uit de veiligheidsketen. We werken regionaal met onze samenwerkingspartners aan een ondersteuningscontinuüm van preventie tot nazorg.

In 2022 hebben we regionaal de preventiescanner dak- en thuisloosheid uit laten voeren. Begin 2023 stellen we vast wat we aanvullend kunnen doen om onze preventieve activiteiten verder te versterken. Eind 2022 zijn de projecten Herstelnetwerk en versterking regionale basisinfrastructuur afgerond. Beide worden geborgd in de uitvoering.

Wonen en zorg

In 2022 was de druk op de sociale huurwoning onverminderd groot. Een extra opgave voor het versneld huisvesten van de statushouders is gelukt. Er zijn 145 mensen via directe bemiddeling gehuisvest in een sociale huurwoning. Er zijn regionale afspraken gemaakt over terugkeer naar de gemeente van herkomst bij uitstroom uit zorg of opvang om de druk in Amersfoort te laten afnemen. Maar dit is helaas nog onvoldoende om iedereen vlot te kunnen laten uitstromen uit zorg of opvang. Daarom is ook ingezet om extra woonplekken voor de doelgroepen te creëren. In 2022 is Het Plot opgeleverd waar mensen vanuit de maatschappelijke opvang samenwonen met statushouders en anderen in een gemengd wonen project. Ook het project “samenthuis” is van start gegaan, waarin huurders van de corporatie een kamer kunnen onderverhuren aan iemand die uitstroomt uit zorg of opvang. En is de voorbereiding gestart voor “kamers met aandacht”.  Hiermee zetten we in op het beter benutten van de voorraad en tegelijk sociale meerwaarde te creëren voor de huurder en verhuurder van de kamer.

Om mensen die uitstromen goed te laten landen in de wijk, maken partners werkafspraken “thuis in de wijk” waarmee gezorgd wordt voor een goede begeleiding.

In 2022 is extra ingezet op het langer zelfstandig wonen voor ouderen. Partners van zorg, welzijn en huisvesting hebben samen met de klankbordgroep het uitvoeringsprogramma wonen en zorg voor ouderen opgesteld. Partijen zijn aan de slag gegaan met: meer en gevarieerde aanbod wonen (zorg) voor ouderen, passende ondersteuning en zorg en een inclusieve wijk. De plannen worden komend jaar verder uitgewerkt maar nu al worden er diverse nieuwbouwplannen ontwikkeld met speciale aandacht voor ouderen zoals de Amerhorst en Monseigneur Blom Stichting. Er zijn in het afgelopen jaar verkennende gesprekken gevoerd over meer ontwikkelingen. Daarnaast zijn de doorstroommaatregelen “Van groot naar beter” doorgezet, die al ca. 150 verhuizingen tot gevolg hebben gehad.

Opvang Oekraïense vluchtelingen

De inval van Rusland in Oekraïne was het begin van een grote vluchtelingenstroom. In Amersfoort kwamen ruim 650 Oekraïense ontheemden aan. De gemeente heeft onder hoge druk op de locaties Zonnehof en Plotterweg opvanglocaties gerealiseerd voor ruim 400 mensen. In Vathorst vangen we, i.s.m. Amerpoort en met begeleiders van het Oekraïense weeshuis, een groep kinderen met een verstandelijke beperking op. Ongeveer 250 mensen vonden vanaf februari 2022 onderdak bij gastgezinnen. Daarin laat Amersfoort wederom zien hoe gastvrij het is. In de zomer hebben we gastgezinnen bezocht. Daarbij hebben we 150 mensen gesproken, zowel vluchtelingen als hun gastheren en -vrouwen, en advies op maat kunnen geven.

Oekraïense ontheemden hebben een aparte status. Dat betekent dat zij niet vallen onder de regelgeving voor asielzoekers of statushouders. Nadat Oekraïense ontheemden zijn ingeschreven in de basisregistratie door Burgerzaken, kunnen zij aanspraak maken op een speciale leefgeldregeling, uitgevoerd door de gemeente. Samen met de onderwijsbesturen in Amersfoort is primair en voortgezet onderwijs georganiseerd (zie ook paragraaf 3.2). Gezien het tekort aan leerkrachten een enorme prestatie. Naast onderwijs organiseerden wij buitenschoolse activiteiten voor kinderen samen met partners in de stad. Op de opvanglocaties boden wij samen met Vluchtelingenwerk informatie en ondersteuning aan Oekraïners. Centraal in de aanpak staan de uitgangspunten van participatie en zelfredzaamheid. Oekraïense ontheemden kunnen gebruik maken van reguliere voorzieningen in de stad. Ook hierbij mag de vrijwillige inzet van veel Amersfoorters niet onvermeld blijven. IndeBuurt033 ondersteunde vrijwilligers bij hun inzet. Gelukkig is mogelijk gemaakt dat Oekraïners kunnen werken in Nederland en velen hebben inmiddels een baan gevonden.

Sinds begin 2022 konden volwassen vluchtelingen uit Oekraïne die de Nederlandse taal beter willen leren spreken terecht bij het Digitaalhuis. In samenwerking met de gemeente Amersfoort hebben zij voor zes groepen een taaltraject van 12 weken georganiseerd. Dit traject is vervolgens doorgezet voor drie nieuwe groepen voor nogmaals 12 weken.

In de loop van 2022 werd duidelijk dat de oorlog voorlopig nog niet is afgelopen. Het Rijk heeft de speciale status voor Oekraïners met een jaar verlengd, wat inhoudt dat we nog minstens een jaar langer verantwoordelijk zijn voor de opvang van deze groep. De huur van zowel de Plotterweg als Zonnehof loopt eind maart 2023 af. We zijn op zoek gegaan naar nieuwe opvanglocaties na maart 2023. Voor 2 locaties (Utrechtseweg  en Hellestraat) zijn de voorbereidingen inmiddels gestart, voor het tekort aan opvangplekken zijn we nog op zoek naar een 3e locatie.

Asielzoekers

In Nederland ontstond er in 2022 een groot tekort aan asielplekken. Het Rijk deed een dringende oproep aan gemeenten om opvang te organiseren. Amersfoort heeft daar gehoor aan gegeven en in de zomer van 2022 crisisnoodopvang in de sporthal van Zielhorst gerealiseerd. Gedurende 6 weken hebben daar 60 asielzoekers een plek gevonden. Met de inzet van vrijwilligers uit de buurt, werden er allerlei activiteiten georganiseerd. In het najaar nam de kerk Het Kruispunt in Vathorst het initiatief om zelf asielzoekers op te vangen. De gemeente had hierbij een faciliterende rol, de hele organisatie lag in handen van enthousiaste kerkvrijwilligers.

Eind 2022 opende het AZC in Amersfoort tijdelijke units waar nog eens 300 plekken werden gerealiseerd. In totaal heeft het AZC nu 600 plekken.

Vanaf september ving het COA ving het COA 40 alleenstaande minderjarige vluchtelingen (AMV-ers) op in een hotel. De opening van het Taalcentrum (voortgezet onderwijs voor anderstaligen) – onderdeel van het Element – maakte het mogelijk dat deze jongeren (en de 80 AMV-ers uit Leusden) naar school gaan. Door inspanningen vanuit de gemeente is met COA afgesproken dat de jongeren in Amersfoort blijven en verhuizen naar het AZC waardoor zij hun school kunnen voortzetten.

Huisvesting en integratie nieuwkomers

Net als veel gemeenten in Nederland heeft Amersfoort moeite om de taakstelling voor het aantal te huisvesten statushouders te halen, als gevolg van de druk op de woningmarkt. In de zomer van 2022 is een bestuursakkoord gesloten tussen Rijk en VNG om statushouders versneld aan een woning te helpen. Aanleiding was de druk op de asielzoekerscentra, waar nog 17.000 statushouders woonden in afwachting van een woning. Door het versneld huisvesten van statushouders hebben we onze achterstand ingehaald en een voorsprong genomen op de verhoogde taakstelling 2023. Deze actie vroeg een grote inspanning van onze partners (woningcorporaties, Integratiewerk, COA) en de gemeente.

Op 1 januari 2022 is de nieuwe wet Inburgering in werking getreden. Via het participatieverklaringstraject (PVT) maakt de inburgeraar kennis met de Nederlandse kernwaarden vrijheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en participatie. Het traject wordt afgesloten met het ondertekenen van de participatieverklaring. Hiermee verklaart de inburgeraar dat hij kennis heeft genomen van de waarden en spelregels van de Nederlandse samenleving, dat hij deze respecteert en dat hij actief een bijdrage wil leveren aan de samenleving. Het PVT is in 2022 succesvol doorlopen door 277 statushouders en andere nieuwkomers zoals gezinsmigranten. Dat is 40% meer van het jaar daarvoor, als gevolg van de verhoogde taakstelling.

In 2022 hebben 91 inburgeraars voldaan aan hun inburgeringsplicht bij Integratiewerk. Bij het afsluiten van hun inburgeringsroute gingen 23 mensen aan het werk, 13 volgen een opleiding, 13 doen vrijwilligerswerk of zijn bezig met activering en 8 volgen er een hulpverleningstraject. De overige zijn op een andere manier bezig bijvoorbeeld het zorgen voor de kinderen.

In 2022 is het stedelijk netwerk Integratie gecontinueerd.

Samen leven in diversiteit

- Toegankelijkheid

Samen met ervaringsdeskundigen stellen wij periodiek een Inclusie Agenda - Amersfoort Toegankelijk op. Deze agenda helpt ons om Amersfoort stapsgewijs beter toegankelijk te maken. Daarmee voldoet Amersfoort aan de verplichtingen uit het ‘VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap/ chronische aandoening.’ We bereiken hiermee dat meer mensen met een handicap of chronische ziekte zo veel mogelijk zelfstandig kunnen meedoen. In totaal zetten wij jaarlijks stappen op alle negen aandachtsgebieden genoemd in de Inclusie Agenda - Amersfoort Toegankelijk. In 2022 werden vijf Extra toegankelijke stembureaus ingericht tijdens de gemeenteraadsverkiezingen. Minister Helder en minister Bruins Slot brachten een werkbezoek aan deze stembureaus. Meer dan 14 van onze openbare gebouwen hebben een certificaat brons of zilver ontvangen na herkeuring op toegankelijkheid. Ook zetten wij ons in voor een optimaal toegankelijk nieuw stadhuis.

Mindervalide parkeerplaatsen in de binnenstad zijn dit jaar aangepast. Vanuit de Smart City Deal is een loopplan opgesteld om de openbare ruimte van en voorzieningen in Amersfoort toegankelijker te maken. Evenementen als Amersfoort Jazz, Vuelta en Serious Request maakten wij extra toegankelijk, met een prikkelarme ruimte, toegankelijke route, mindervalide toilet en extra begeleiding door HandicapNL. In de week van de diversiteit en toegankelijkheid werden in de stad veel activiteiten georganiseerd. De website van de gemeente Amersfoort is vernieuwd en toegankelijker gemaakt. Samen met ervaringsdeskundigen zijn de regiotaxi en het deelvervoer geëvalueerd. En ontmoeting tussen de ervaringsdeskundigen is gestimuleerd.

- Regenboogaanpak
In de regenboogaanpak maken we afspraken over wat we als gemeente en stedelijke partijen doen om LHBTQIA+ (de 'A' en de '+' staan voor respectievelijk Aseksueel en voor andere variaties die niet vallen binnen de gebruikelijke definities van 'man' en 'vrouw' of niet heteroseksueel of cisgender) Amersfoorters te ondersteunen waar nodig en de zichtbaarheid te vergroten. Samen met het regenboogplatform wordt de agenda jaarlijks geëvalueerd en een nieuwe agenda opgesteld. In 2022 vond een symposium over Roze Ouderen plaats, sloten we aan bij het meldplatform #weblijvenonszelf en is er hard gewerkt aan de zichtbaarheid zoals bij coming out day, IDAHOT, webinars en een provinciaal netwerkbijeenkomst.

- Antidiscriminatie
De anti-discriminatie agenda is in 2021 vastgesteld. Het is een agenda met 39 toezeggingen op negen beleidsterreinen. In 2022 waren de belangrijkste resultaten: het onderzoek naar discriminatie op de woningmarkt, het versterken van de weerbaarheid van inwoners met de training I-coaching en het voeren van gesprekken over het koloniaal verleden ter voorbereiding van de herdenking van de afschaffing van het slavernij.

Bestaanszekerheid

- Gevolgen energiecrisis en inflatie

Door de gestegen prijzen voor energie en levensmiddelen is bestaansonzekerheid en schuldenproblematiek toegenomen. In Amersfoort zijn we in de loop van 2022 gestart met de uitvoering van compenserende maatregelen en het bieden van informatie en ondersteuning aan onze inwoners. We hebben in 2022 ca. 8.500 aanvragen toegekend voor de energietoeslag van het Rijk van € 1.300.

Naast de toekenning van de Energietoeslag (een maatregel van het Rijk) hebben we in Amersfoort een brede aanpak energiearmoede, waarin de coaches Participatie en Inkomen een belangrijke rol spelen. Inwoners die geen recht hebben op de Energietoeslag, zoals studenten en inwoners met een hoger inkomen, maar wel problemen hebben met rondkomen, kunnen contact opnemen met de coach Participatie en Inkomen. De coach bekijkt de gehele gezinssituatie en het besteedbaar inkomen en kan zo nodig hulp via de maatwerkaanpak verstrekken.

Behalve inkomensondersteuning via de Energietoeslag en maatwerk, bieden we hulp bij het verlagen van de energierekening. Inwoners kunnen een afspraak maken met een energieadviseur die langs komt en persoonlijk advies geeft. De adviseur kan ter plekke energiebesparende producten afleveren en installeren. Voor woningeigenaren met een laag inkomen is een actie opgezet voor gratis spouwmuurisolatie. Met woningcorporaties en Duurzaam Bouwloket zijn afspraken gemaakt over het inregelen van cv installaties. Tot slot is er extra budget beschikbaar gesteld om huishoudens die onder de doelgroep van de witgoedregeling vallen en een nieuwe koelkast nodig hebben, een duurzamer exemplaar te verstrekken.

Met het netwerk Samen tegen armoede volgen we de effecten van ons beleid nauwgezet en halen we signalen op: wat zijn de gevolgen van de gestegen energieprijzen en inflatie voor de meest kwetsbare inwoners? In 2022 startten de kerken het initiatief ‘Amersfoort geeft warmte’. Het opgehaalde bedrag is onder meer in samenwerking met de gemeente verstrekt aan mensen die een steuntje in de rug kunnen gebruiken.

- Armoedebeleid

Naast de hierboven genoemde maatregelen voor de tegemoetkoming van gestegen energieprijzen en inflatie hebben we onze bestaande maatregelen om armoede tegen te gaan. Via de website www.geldcheck033.nl kunnen inwoners met een laag inkomen snel checken of ze recht hebben op een bijdrage voor sport, kleding, witgoed, gratis financieel advies etc. en ook regelingen aanvragen. Eind 2022 zijn de bijzondere bijstandsbedragen voor woninginrichting en de witgoedregeling geactualiseerd. Hierdoor kunnen onze inwoners beter/duurzamer witgoed aanschaffen. Bovenop de reeds bestaande maatregelen hebben we twee nieuwe regelingen voor inwoners met een laag inkomen voorbereid. De regelingen kunnen met ingang van januari 2023 aangevraagd worden. Het gaat om een regeling die bijdraagt in dierenartskosten en een gratis identiteitskaart voor kinderen van 12 tot en met 17 jaar.  In onze communicatie zullen we ook meer aandacht geven aan de mogelijkheden van maatwerk.

De campagne Geldcheck033 is in 2022 voortgezet met posters en advertenties. In het najaar van 2022 stonden we in de week van de Armoede, zeven dagen lang op verschillende plekken in de stad om inwoners te informeren over onze regelingen en dan vooral regelingen rondom energie. Gezien de positieve ervaringen en resultaten krijgt de campagne in 2023 een vervolg en gaan we maandelijks de wijken in met een informatiekraam.

Bestaanszekerheid wordt ook bereikt middels goede huisvesting. De inspanningen op dit gebied zijn te lezen onder het kopje 'wonen en zorg'.

- Schuldhulpverlening

In januari 2022 stelde het college een pakket aan maatregelen ter preventie van problematische schulden vast. We zetten in op het aanpakken, voorkomen en verhelpen van (beginnende) schulden onder inwoners. Met de preventieaanpak schulden sporen we samen met Stadsring51 en andere partnerorganisaties beginnende schuldenproblematiek of risico’s op schulden bij onze inwoners op. We bieden daarbij gerichte oplossingen en ondersteuning aan. Om ervoor te zorgen dat jongeren zonder problematische schulden een goede start kunnen maken als volwassene nemen we extra initiatieven. Zo is er een saneringskrediet voor jongeren, een schuldregeling om jongeren versneld uit de schulden te halen en een project ‘Bouwdepot’ voor (zwerf)jongeren in kwetsbare situaties.

In maart tekenden bewindvoerders, Stadsring en de gemeente het convenant bewindvoering. Hiermee werken we gezamenlijk aan het sneller oplossen van schulden, zelfredzaamheid en uitstroom van inwoners die onder bewind staan. De bewindvoerders waarmee het convenant is gesloten staan op Geldcheck033.

Participatie

- Banenafspraak

Regio Amersfoort heeft de afgelopen jaren flink voorgelopen op de (indicatieve) doelstelling met betrekking tot de realisatie van de banenafspraak. De coronacrisis zette de realisatie van dit akkoord echter onder druk. De participatie van mensen met een indicatie banenafspraak in de arbeidsmarktregio Amersfoort is door corona in de jaren 2020 en 2021 minder toegenomen dan beoogd. Dit is ook het landelijke beeld.

Hoewel de plaatsingen in 2022 weer zijn toegenomen en dit ook de verwachting is voor 2023, wordt het behalen van de doelstelling richting 2026 een grote uitdaging. In 2023 wordt hierop extra ingezet.

- Hoofdzaak Werk

Begin 2022 zijn we met arbeidsmarktregio Amersfoort aangesloten bij het project Hoofdzaak Werk. Het doel van het project is om meer mensen met een psychische kwetsbaarheid duurzaam en betaald aan het werk te helpen. Daarvoor werken in dit project de gemeenten, zorgverzekeraars, UWV, de Nederlandse ggz en werkgevers met arbeidsmarktregio’s samen.

Het resultaat van eerdere inspanningen, maar ook van deelname aan het project, is dat in onze arbeidsmarktregio het aantal trajecten dat wordt ingezet om de deelname van mensen met een psychische kwetsbaarheid te vergroten uitzonderlijk groot is. In 2022 staan we in de top 3 van topscoorders. In het 1e tot en met het 3e kwartaal van 2022 is een totaal van 107 trajecten gestart waarvan 87 IPS (individuele plaatsing en steun) trajecten. Wanneer in de breedte wordt gekeken naar trajecten met zorgpartners gaat het om nog eens 167 extra trajecten. Landelijk is de brede aanpak van regio Amersfoort een voorbeeld voor andere regio’s.

- Activiteiten voor een toekomstgerichte arbeidsmarkt

Het Werkbedrijf arbeidsmarktregio Amersfoort (waarin zijn vertegenwoordigd: werkgevers, UWV, vakbonden, VNO-NCW, onderwijs, SBB, het SW-bedrijf (Amfors) en de gemeenten uit de arbeidsmarktregio) hebben een Toekomstagenda opgesteld voor de periode van 2022 - 2026. Met deze Toekomstagenda wil het Werkbedrijf anticiperen op de ontwikkelingen nu en in de toekomst waarmee en wordt een ambitie neergezet voor de komende vijf jaar om te komen tot duurzame plaatsingen van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.

Er zijn acht prioriteiten opgesteld met bijbehorende ambities die door de partners van het Werkbedrijf en het gezamenlijke WerkgeversServicepunt (WSP) worden opgepakt. De Toekomstagenda vormt de paraplu waaronder alle gezamenlijke activiteiten de komende jaren worden geprioriteerd en opgepakt.

In 2022 heeft een groot deel van de activiteiten vanuit het Werkbedrijf deel uitgemaakt van het Actieplan 'Arbeidsmarktregio Amersfoort werk(t) voor iedereen (Perspectief op Werk)'. Voorbeelden van activiteiten in 2022: de ontwikkeling van doorlopende leerlijnen in kanssectoren zoals techniek en ICT, een pilot matchen op talent, twee grote evenementen voor werkgevers om anders te gaan kijken naar hun personeelsvraagstuk, een pilot praktijkleren MBO en aanvullende inzet voor de doelgroep anderstaligen om te komen tot duurzame plaatsingen. De uitvoering van het Actieplan is met een evaluatie eind 2022 als apart programma gestopt. De succesvolle activiteiten vanuit dit programma hebben per 1 januari 2023 een plek gekregen binnen of de reguliere dienstverlening of binnen de opgaven die jaarlijks worden geprioriteerd binnen de Toekomstagenda van het Werkbedrijf.

- Werkcentrum regio Amersfoort

Eén van de opgaven binnen de Toekomstagenda is het realiseren van één loket voor werkzoekenden. In 2022 hebben de voorbereidingen voor de realisatie van zowel een fysiek als digitaal loket plaats gevonden: Het Werkcentrum regio Amersfoort. Op 26 januari 2023 heeft het Werkcentrum regio Amersfoort zijn deuren officieel geopend. Het Werkcentrum regio Amersfoort is de plek in de regio waar we samen met de regionale partners vanuit één loket fysiek en digitaal hulp bieden aan alle mensen met vragen over loopbaan, werk of scholing. Hiermee zijn we, na 3 pilots elders, het eerste regionaal werkcentrum in Nederland dat zijn deuren opent waarbij alle partners uit de regio zijn aangesloten.

- Regionaal mobiliteitsteam (RMT)

In 2021 is door het Rijk de Tijdelijke regeling aanvullende crisisdienstverlening Corona vastgesteld, op basis waarvan in alle arbeidsmarktregio’s RMT’s zijn ingericht. De RMT’s zetten aanvullende dienstverlening in wanneer de reguliere dienstverlening door gemeenten, UWV en sociale partners niet toereikend is om mensen duurzaam aan het werk te helpen. Omdat het reguliere aanbod in onze regio zeer breed is, is maar voor een hele kleine groep mensen aanvullende dienstverlening nodig. Eind 2022 is de dienstverlening vanuit het RMT geëvalueerd. Het RMT is in Amersfoort in september 2021 gestart en heeft in 2022 aan ruim 160 mensen (regionaal) aanvullende dienstverlening geboden. De Tijdelijke regeling is door het Rijk aangepast naar Tijdelijke regeling aanvullende dienstverlening en loopt vooruit op de wijzigingen in de arbeidsmarktinfrastructuur die het Rijk voor ogen heeft en in deze coalitieperiode hoopt te realiseren. In onze regio is de dienstverlening van het RMT vanaf januari ondergebracht in het Werkcentrum regio Amersfoort.

- Inclusive Fieldlab

Amfors heeft in 2022 het Inclusive Fieldlab geopend. Hierin etaleert en gebruikt Amfors samen met haar partners; TNO, UWV, Fontys, HAN Hogeschool en het WSP inclusieve technologie. Inclusief betekent dat deze technologie ondersteunend is aan de werknemer en zorgt voor het aan het werk helpen of blijven van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Doel van het Inclusive Fieldlab is om werkgevers te inspireren en mee te nemen in de mogelijkheden van technologie om mensen te ondersteunen in het werk. Ook geeft deze technologie medewerkers van Amfors meer mogelijkheden om deel te nemen aan werk.

Volwasseneneducatie en laaggeletterdheid

- Wegwerken wachtlijsten formeel aanbod volwasseneneducatie

In 2022 is het aanbod voor volwasseneneducatie door formele taalaanbieders in de regio eenmalig vergroot met vijf extra klassen. Er werd namelijk geconstateerd dat er in de regio wachtlijsten zijn voor formeel taalaanbod voor volwasseneneducatie. De wachtlijsten zijn onwenselijk, omdat daarmee een flinke groep inwoners in onze regio de eigen taalvaardigheid niet kan verbeteren.  

Uiteindelijk zijn bij twee van de formele aanbieders in de regio vijf extra klassen gestart die de mensen die op deze wachtlijsten stonden nu voorzien van een passend taalaanbod. Concreet zijn er een avondgroep B1, A1 en A2, een ochtendgroep A1/A2 en een ochtendgroep alfabetisering gestart.

- Pilot gezondheidsvaardigheden VU

Volwassenen die meer basisvaardigheden nodig hebben – taal, rekenen en/of digitale vaardigheden – en die Nederlands als eerste taal hebben, zijn in de praktijk lastig te bereiken. Dat merken gemeenten en taalaanbieders in het hele land.

De VU ontwikkelde de pilot van het project Positieve gezondheidsvaardigheden voor mensen met Nederlands als moedertaal (NT1) die moeite hebben met lezen en schrijven en met lage gezondheidsvaardigheden. Dat kunnen mensen met een Nederlandse of tweede generatie migratie achtergrond zijn. De 8-weekse cursus heet 'Gezond en goed met elkaar' en is aangeboden in Amersfoort, Bunschoten, Nijkerk, Baarn, Leusden en Soest. De pilot liep van september tot december 2022. Vijf groepen van minimaal twee tot maximaal zeven deelnemers hebben ervaring opgedaan met de daartoe getrainde coaches en het ontwikkelde cursusmateriaal. De evaluatie van deze pilot vindt begin 2023 plaats.

Compensatie gedupeerden kinderopvangtoeslag

In Amersfoort, zetten wij onze coaches participatie en inkomen in voor ondersteuning en aanvullende hulp. Zij zijn in staat om vertrouwen te herwinnen en bij complexe problematiek tot oplossingen te komen. Alle (eventuele) vorderingen vanuit de gemeente zijn voor de betrokken gezinnen opgeschort en worden kwijtgescholden.