3.4 Cultuur

De gevolgen van de corona-pandemie en de diverse kostenstijgingen zijn van invloed op de financiële weerbaarheid van de culturele basisinstellingen. De komende jaren zal verder worden gebouwd aan een sterke basis, om een volwaardige rol te spelen in de groeiende stad.

In april 2022 heeft het college de visie op de podiumkunsten aangeboden aan de raad.

We sluiten aan bij gemeentelijke ambities en projecten, zoals bij het Hoefkwartier, Langs Eem en Spoor en Stationsgebied. Met beeldbepalende kunstprojecten wordt de identiteit en de leefbaarheid in wijken vergroot.

De beleidsevaluatie cultuur die in 2022 heeft plaatsgevonden, heeft concrete opbrengsten opgeleverd om de positie van makers te versterken. De aanbevelingen zijn vertaald in de Uitvoeringsagenda Kunst en Cultuur 2023-2026.

De doorontwikkeling van het museale veld is iets van lange adem. Daarbij wordt gewerkt aan twee sporen; planontwikkeling van Flehite tot Stadmuseum Amersfoort NL en een duurzame invulling van het Rietveldpaviljoen. Deze ontwikkellijnen krijgen steeds meer vorm en worden in samenhang ontwikkeld.

Op verschillende manieren stimuleren en begeleiden wij culturele organisaties bij het bereiken van deze doelstelling. Onder andere door workshops over diversiteit en inclusie.

NEOS ondersteunt scholen en organisaties uit regio Amersfoort bij het vormgeven van hun cultuureducatief aanbod voor kinderen en jongeren van 0 tot 23 jaar. Dat doen zij vanuit het programma Cultuureducatie met Kwaliteit III, maar ook door samenwerking binnen programma’s als abc en City of A. Er wordt gekeken hoe cultuuronderwijs kan bijdragen aan kansengelijkheid. Samenwerking met culturele partners in en om de stad is een belangrijk uitgangspunt. Het doel is om nog meer kinderen en jongeren te bereiken met kunst en cultuur.

Door middel van de inzet van de integraal evenementenadviseur worden evenementen en festivals gefaciliteerd, waarbij aandacht is voor duurzaamheid, toegankelijk en innovatie.

De regionale samenwerking binnen de Stedelijke Regio Utrecht is versterkt. Vanuit de sterke basis die afgelopen jaren is opgebouwd, is gewerkt aan diverse initiatieven zoals het regionale innovatiefonds, waarbij vernieuwende initiatieven financieel worden ondersteund.

Voor circa 500 initiatieven en verbouwplannen voor monumenten en panden in beschermde stadsgezichten werd door het Team Monumentenzorg (afdeling Stad & Ontwikkeling) advies uitgebracht en vooroverleg gevoerd. Dit, variërend van adviezen voor toepassing van isolatiemaatregelen tot totale verbouwingen of restauraties van monumenten. Een groot deel van de informatiebehoefte onder bewoners heeft te maken met verduurzaming van hun woning, mede door de gestegen energieprijzen. In november-december 2022 was de tentoonstelling ‘Verduurzaam je Monument’ te bezoeken op het stadhuis. Vergunningplichtige initiatieven werden op basis van deze adviezen beoordeeld in de Omgevingsvergunningprocedure door de onafhankelijke Erfgoedcommissie (onderdeel van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit). Monumentenzorg vervult voor deze commissie de rol als ambtelijk secretaris, adviseur en plantoelichter. Ruimtelijke initiatieven werden -voorafgaand daaraan- in een vroeg stadium van de procedure eerst via de nieuwe Omgevingstafel integraal besproken met initiatiefnemers. Voor herstelwerkzaamheden aan monumentale onderdelen van gemeentelijke Monumenten en Beeldbepalende panden is een gemeentelijke subsidieregeling van kracht (jaarbudget ca. 75.000 Euro) Dit stimuleert eigenaren om monumentale waarden in stand te houden en voorziet in een behoefte. In 2022 was het budget reeds in april volledig besteed. Tijdens de Open Monumentendagen konden bezoekers de gerestaureerde Watertoren bezoeken.

Actuele ontwikkelings- en herbestemmingsopgaven zijn onder meer: Kloostercomplex Zuidsingel, Militair Hospitaal zone Hogeweg, Fläkt-gebouw, Klooster Onze Lieve Vrouw ter Eem, Mgr. Blom Stichting, Huize Randenbroek, Zon en Schild, Kazernecomplexen, Rietveldpaviljoen Zonnehof, Industrieel Erfgoed Langs Eem en Spoor (waaronder Wagenwerkplaatsterrein, De Nieuwe Stad, Kop van Isselt) en Elleboogkerk. Monumentenzorg stelde hiervoor Cultuurhistorische analyses, kaders en inspiratiedocumenten op en participeerde in selectieprocessen en projectgroepen. Speciale aandacht is er voor her- en nevenbestemming van religieus erfgoed. Bij de Franciscus Xaveriuskerk, de Ansfriduskerk, de H. Kruiskerk en de St. Josephkerk spelen actuele opgaves op het gebied van her- of nevenbestemming. De basis voor de integrale Cultuurhistorische Waardenkaart is afgerond in 2022.

Op basis van het in 2021 vastgestelde zonnepanelenbeleid met een verruiming voor de historische binnenstad, zijn het afgelopen jaar diverse vergunningen verleend. Op de webpagina www.amersfoort.nl/duurzaamerfgoed is de informatie voor eigenaren over de mogelijkheden voor zonnepanelen en andere verduurzamingsmaatregelen voor erfgoed bijeengebracht. In november-december 2022 was de tentoonstelling ‘Verduurzaam je Monument’  te bezoeken op de vide in het gemeentehuis. Deze tentoonstelling trok tientallen bezoekers. Bij vrijwel alle (ver)bouwplannen rond erfgoed vormde verduurzaming in 2022 een belangrijk onderdeel en aandachtspunt. Monumentenzorg adviseert hierbij. Innovaties werden toegepast, zoals bijvoorbeeld (dun) vacuümglas met een zeer hoge isolatiewaarde. Ook diverse waardevolle complexen in eigendom van woningbouwcorporaties werden verduurzaamd op basis van maatwerk-erfgoedadviezen, zoals het complex Miereveldstraat e.o., Franklinstraat e.o. en Kruiskamp.

Als gevolg van de coronamaatregelen waren de  publieksgerichte activiteiten in 2021 beperkt. De Open Monumentendagen konden wel, in aangepast vorm, doorgang vinden. Ook werd op digitale wijze (via webinars) bijgedragen aan kennisoverdracht aan bv de Waterlijn, de Erfgoedacademie en andere erfgoedorganisaties.

De expositieruimte van het Archeologisch Centrum is opnieuw ingericht en kent nu een thematische indeling. Er is een koppeling tussen de expositie en de publiekswebsite (www.archeologischcentrum.nl ). De reacties van bezoekers zijn heel positief.

In juni is in het kader van de Nationale Archeologiedagen een lezingenavond georganiseerd in samenwerking met de STAA (Stichting Archeologie Amersfoort) en de AWN (Archeologische Werkgemeenschap Nederland). Deze avond werd zeer goed bezocht en het publiek was heel enthousiast. In hetzelfde weekend was er een goed bezochte open dag en hebben we diverse archeologische stadswandelingen georganiseerd die allemaal volgeboekt waren.

In september hebben we deelgenomen aan de Open Monumentendagen. Over het hele weekend hebben we meer dan 1000 bezoekers ontvangen.

Ook werd bijgedragen aan kennisoverdracht aan bv de Hogeschool Utrecht, de Waterlijn en andere erfgoedorganisaties.

De expositieruimte van het Archeologisch Centrum is opnieuw ingericht en kent nu een thematische indeling. Er is een koppeling tussen de expositie en de publiekswebsite (www.archeologischcentrum.nl). De reacties van bezoekers zijn heel positief.

In juni is in het kader van de Nationale Archeologiedagen een lezingenavond georganiseerd in samenwerking met de STAA (Stichting Archeologie Amersfoort) en de AWN (Archeologische Werkgemeenschap Nederland). Deze avond werd zeer goed bezocht en het publiek was heel enthousiast. In hetzelfde weekend was er een goed bezochte open dag en hebben we diverse archeologische stadswandelingen georganiseerd die allemaal volgeboekt waren.

In september hebben we deelgenomen aan de Open Monumentendagen. Over het hele weekend hebben we meer dan 1000 bezoekers ontvangen.