3.2 Onderwijs en jeugd
Belangrijke gebeurtenissen
In 2020 en 2021 had de jeugd (en hun ouders) te maken met schoolsluitingen ten gevolge van corona. De impact hiervan was groot en ook in 2022 nog voelbaar. Er was sprake van leerachterstanden, maar met name de sociaal-emotionele problemen baarden zorgen. Het Rijk stelde in het kader van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) 8,5 miljard euro beschikbaar om de gevolgen van corona terug te dringen. Het merendeel van de middelen gaat naar het onderwijs, maar ook gemeenten ontvangen budget voor aanvullende maatregelen. De gemeente Amersfoort ontvangt bijna € 4 miljoen euro. Begin 2022 werd besloten de looptijd van het NPO met twee jaar te verlengen tot medio 2025.
In Amersfoort is de inzet van de gemeentelijke NPO-middelen afgestemd met het onderwijs en maatschappelijke partners zoals kinderopvang, Indebuurt033, ABC, GGDrU, BSA-jeugd, bibliotheek, NEOS en Integratiewerk. Om snel en adequaat te handelen hebben wij er voornamelijk voor gekozen om bestaande interventies uit te breiden en te intensiveren. Zo zetten we bijvoorbeeld extra jongerenwerkers in in het voortgezet onderwijs, ontwikkelt NEOS programma’s die in VVE-groepen worden uitgevoerd, zijn er ‘extra handen’ gecreëerd in de VVE, investeren we in het primair en voortgezet onderwijs extra in onderwijs met specialistische jeugdzorg (OSJ), voeren we in de wijken onder regie van ABC extra activiteiten uit, organiseert City of A een vrije tijdsaanbod in samenwerking met scholen voor voortgezet onderwijs en realiseren we extra maatjestrajecten. Alle interventies zijn in 2022 gestart en lopen door in 2023. Begin 2024 besluiten we hoe we eventueel resterende middelen inzetten in de periode 2024 – medio 2025.
Amersfoort is medio 2022 door het Ministerie van OC&W aangemerkt als voorloper ‘Rijke Schooldag’. Samen met onderwijs, maatschappelijke partners, de Gelijke Kansen Alliantie en 44 andere gemeenten werken we de komende drie jaar aan een duurzame, structurele opzet van de Rijke Schooldag voor alle leerlingen in Nederland voor wie dit van belang is. Naast een bijdrage vanuit het Rijk investeert de gemeente Amersfoort ook uit eigen middelen. In Amersfoort nemen 10 basisscholen en 5 middelbare scholen deel aan de Rijke Schooldag. Tijdens dit traject wordt de samenwerking met andere partners in de stad gezocht. Het doel van de Rijke Schooldag is om gelijke kansen te bevorderen door de (onderwijs)kansen van kinderen en jongeren te vergroten, door in aanvulling op het onderwijsprogramma extra ontwikkelactiviteiten aan te bieden. Het gaat om een breed scala aan activiteiten, zoals extra taalaanbod, cultuur, sport en huiswerkbegeleiding.
In het voorjaar van 2022 stonden scholen voor de opgave onderwijs te bieden aan Oekraïense kinderen die in Amersfoort werden opgevangen. In het primair onderwijs hebben de drie grote schoolbesturen binnen bestaande scholen extra klassen voor Oekraïense leerlingen gerealiseerd. In de periode dat er nog geen onderwijs beschikbaar was, is er via ABC voor deze kinderen een sport- en spel aanbod georganiseerd. Na de zomer zijn de leerlingen overgeplaatst naar taalschool Wereldwijzer, waar zij het reguliere nieuwkomersprogramma volgen.
Het voortgezet onderwijs heeft een regiofunctie en had te maken met grote aantallen Oekraïense leerlingen. Het Element, dat het onderwijs aan nieuwkomers in het voortgezet onderwijs verzorgt, is in Leusden een Oekraïense school gestart. Vanaf 1 januari 2023 wordt ook hier het reguliere nieuwkomersprogramma aangeboden.
In 2022 was er eveneens sprake van een toename van het aantal asielzoekers en een extra opgave om statushouders te huisvesten. Dit leidde tot een enorme druk op het nieuwkomersonderwijs. In het primair onderwijs verdubbelde het aantal leerlingen. Waar in het voortgezet onderwijs normaliter 165 plekken voldoende zijn worden nu meer dan 500 leerlingen (uit Amersfoort en omgeving) opgevangen. Voor de grote groep AMV’s uit Amersfoort en Leusden is in januari 2023 een aparte locatie geopend in Amersfoort-Zuid. Het onderwijs geeft aan dat de grenzen zijn bereikt, zowel qua personeel als fysiek (gebouwen) .
Eind 2022 werd ook de eerste basisschool die is gebouwd na de doordecentralisatie van de onderwijshuisvesting opgeleverd. Kindcentrum de Kei in Schothorst opende op 16 november haar deuren. In dit kindcentrum zijn behalve een basisschool ook kinderdagopvang 0-4 jaar, een voorschool en een bso gevestigd. De eerste herijking van de doordecentralisatie van de onderwijshuisvesting vond ook in 2022 plaats. De conclusie is dat de uitvoering van het integraal huisvestingsplan, na de vertragingen door het opstarten van de doordecentralisatie en door de coronacrisis, voorspoedig verloopt. Wel wordt een aantal aanpassingen van de overeenkomst aanbevolen, waaronder het uitbreiden van de mogelijkheden om meerdere voorzieningen in een school te bouwen en de mogelijkheden om meer ambities op het gebied van duurzaamheid uit te voeren. In 2023 volgen voorstellen hiervoor.
In het jaarverslag leggen wij verantwoording af over de uitgevoerde activiteiten. In de jaarlijkse Monitor Inclusieve Stad belichten wij de effecten van het beleid op basis van onze doelen.