3.1 Economie

Waar 2021 het jaar was van economisch herstel na de krimp door corona, stond 2022 in het teken van geopolitieke ontwikkelingen, historisch hoge inflatie, (licht gedaalde) krapte op de arbeidsmarkt en een kenterende woningmarkt. De prijzen van consumentengoederen- en diensten waren in 2022 gemiddeld 10,0% hoger dan in 2021, aldus CBS. Voor huishoudens waren de gevolgen hiervan duidelijk voelbaar. Ook het MKB en de industrie hadden te maken met de gevolgen van stijgende grondstoffen- en energieprijzen. De krapte op de arbeidsmarkt daalde in 2022 iets ten opzichte van 2021, maar was met 121 vacatures per 100 werklozen nog steeds ongekend hoog.

Economisch fundament is stevig

Qua macro-economische ontwikkeling noteerde het CBS in het derde kwartaal van 2022, ondanks de ‘gure geopolitieke wind’, een landelijke economische groei van 3,1% ten opzichte van een jaar eerder. Het aantal banen in Nederland was in het derde kwartaal met 375 duizend hoger dan een jaar eerder. De werkgelegenheid in Amersfoort groeide met 3,3% in 2022 (gegevens PAR). Dat is ongeveer gelijk aan het gemiddelde in de hele provincie Utrecht (3,4%). Op het niveau van de regio stelt CBS in het derde kwartaal een groei van 3% van de toegevoegde waarde vast ten opzichte van een jaar eerder. De regio Amersfoort liep daarmee in de pas met de rest van Nederland.

Ontwikkelingen Amersfoortse markt voor bedrijfs onroerend goed

In de loop van 2022 zijn de landelijke consumptieve bestedingen flink toegenomen, en dat is ook terug te zien in de Amersfoortse winkelstraat. Kijkend naar zowel het aantal panden als het vloeroppervlak is de winkelleegstand in 2022 flink afgenomen ten opzichte van 2021 (Locatus, dec. 2022). De kantorenleegstand daalde in 2022 ten opzichte van 2021 van 10,3% naar 7,9%, en de leegstand bedrijfsvastgoed daalde in 2022 verder tot het historisch lage niveau van 1,05%. Door het beperkte bedrijfsruimte aanbod is het voor bedrijven vrijwel onmogelijk om een nieuw onderkomen te vinden, wat een rem zet op de economische ontwikkeling van Amersfoort. Leegkomende panden worden razendsnel weer ingevuld of herontwikkeld. Ook in de regio is sprake van krapte op de bedrijfsruimtemarkt. Ook is te merken dat bedrijven en instellingen het lastig vinden om het juiste personeel te werven. Evenals in 2021 was het aantal vacatures hoger dan het aantal werklozen. In vele sectoren is dan ook sprake van een grote krapte op de arbeidsmarkt.

Ontwikkelingen circulaire economie

De gemeente Amersfoort heeft net als het kabinet de ambitie om het grondstoffengebruik in 2030 te halveren – een tussendoel op weg naar een volledig circulaire economie in 2050. Elke twee jaar analyseert het PBL de landelijke voortgang in de Integrale Circulaire Economie Rapportage (ICER, 2023). Het PBL constateert dat met de huidige trends en het ingezette beleid die halvering landelijk niet wordt bereikt. Veel circulaire initiatieven verkeren nog in een beginfase, en opschaling of doorbraak is meestal niet zichtbaar. Ook zijn de spelregels grotendeels onveranderd, waardoor circulaire ondernemers nog dezelfde belemmeringen ervaren. Dit is precies de reden waarom we de in 2022 geopende Retourboulevard, als winkel-werkplek ondersteunen. Een stap in het grotere ecosysteem dat we willen stimuleren en faciliteren in Amersfoort.

Consolidatie eerste plaats op sociaal economische index

Over de volle breedte blijft Amersfoort het in sociaaleconomisch opzicht goed doen, wat blijkt uit het behouden van de eerste plaats op de sociaaleconomische index. De stad dankt de hoge positie vooral aan de relatief lage werkloosheid en het hoge aandeel vrouwen en hoger opgeleiden in de werkende beroepsbevolking. Daarnaast telt Amersfoort relatief weinig huishoudens met een laag inkomen of bijstand en een gering aandeel lager opgeleiden.