Toelichting op de balans

Inleiding

Gemeente Amersfoort is voor toekomstige jaren verbonden aan verschillende, niet uit de balans blijkende financiële rechten en verplichtingen.

Verlofuren en pensioenen

De ultimo 2022 nog openstaande verlofuren zijn niet als verplichting op de balans opgenomen. Sinds 1 januari 2022 is er een mogelijkheid voor verlofsparen; hier is een voorziening voor opgenomen in 2022. Van de pensioenen van gewezen wethouders die vóór 2009 tot uitbetaling zijn gekomen, zijn de jaarlasten in de rekening verwerkt. Toekomstige lasten van die pensioenen zijn niet voorzien. Voor de pensioenen die sinds 2009 tot uitbetaling zijn gekomen of in de toekomst nog tot uitkering zullen komen, is sinds 2011 een voorziening getroffen, die jaarlijks geactualiseerd wordt.

Leaseauto's

Er worden 9 bedrijfsauto's geleased. De totale resterende verplichting bedraagt per 31-12-2022 € 0,1 miljoen.

Specificatie gewaarborgde geldleningen (garanties)

De gemeente heeft zich tegenover derden garant gesteld. Het gaat hier om garanties op geldleningen van
sport en sociaal culturele instellingen ten behoeve van het verenigingsleven en het algemeen belang. Er is tot nu toe vrijwel geen beroep gedaan op de garantstelling door de gemeente. De specificatie van de rechtspersonen met een gegarandeerde geldleningen is terug te vinden in de bijlage.

Tabel: NIB.01 Gewaarborgde geldleningen

Sportverenigingen, sociaal culturele instellingen en directe garantstellingen sociale woningbouw
De gemeente Amersfoort had afgelopen jaar 30 gewaarborgde geldleningen voor sportverenigingen en sociaal culturele instellingen. De financiële posities zijn stabiel maar wel risicovol. Samen met de verenigingen, banken en de Stichting Waarborgfonds Sport blijven wij de financiële positie monitoren.

Er zijn inzake sociale woningbouw een viertal directe garantstellingen aan Stichting Portaal.

Ontwikkelingsbedrijf Vathorst 
De gemeente heeft zich in 1998 hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de BNG Bank financiering van Ontwikkelingsbedrijf Vathorst (OBV). Het kredietplafond van de aansprakelijkheid is in 2022 € 100 miljoen. Het operationele krediet is € 20 miljoen: het OBV dient haar aandeelhouders om goedkeuring te vragen indien de kredietbehoefte deze € 20 miljoen overstijgt. De opname van het krediet in geldleningen bedraagt conform de hierboven genoemde tabel per 31 december 2022 € 7,7 miljoen.

Door-decentralisatie onderwijshuisvesting
Per 1 januari 2019 is de uitvoering van de zorgplicht voor onderwijshuisvesting door-gedecentraliseerd naar twee coöperaties van schoolbesturen; Samenfoort Huisvestingscoöperatie Amersfoort U.A. PO en VO.

Hieruit vloeien twee specifieke niet in de balans opgenomen verplichtingen voort, te weten:
1.   Onderdeel van de privaatrechtelijke afspraken van de gemeente met de coöperaties is dat - indien een onroerende zaak blijvend niet zal worden gebruikt voor onderwijs - de betreffende coöperatie de onroerende zaak terug levert aan de gemeente. De Gemeente is gehouden alsdan economische eigendom van de onroerende zaak terug te kopen van de betreffende coöperatie, tegen vergoeding van de boekwaarde als blijkend uit de balans van de betreffende coöperatie.
2.   Indien de coöperaties (een) onderwijsgebouw(en) slopen ten behoeve van nieuwbouw is de gemeente verplicht eventuele boekwaarde(n) op de balans van de gemeente versneld c.q. ineens af te boeken.

Ook staat de gemeente garant voor een tweetal kredietfaciliteiten:
De garandeerde kredietfaciliteit bedraagt voor Samenfoort PO Huisvestingscoöperatie Amersfoort U.A.:
€ 31.000.000.
De gegarandeerde kredietfaciliteit bedraagt voor Samenfoort VO Huisvestingscoöperatie Amersfoort U.A.:
€ 38.000.000.
De opname vanuit deze kredietfaciliteiten bedraagt per 31-12-2022 € 34.800.000. Zie bovengenoemd in tabel.

Achtervangpositie: Borgstellingen waarborgfondsen gemeente Amersfoort 

Achtervang is een specifieke methode van borgstellingen. Ingeval een beroep op achtervang wordt gedaan is de bijdrage achtereenvolgens; vermogen betreffende waarborgfonds, bijdrage Rijk, bijdrage alle participerende gemeenten en als laatste specifieke bijdrage gemeente Amersfoort in de vorm van renteloze leningen. De risico's inzake achtervang zijn voor de gemeente Amersfoort vanwege de methodiek van bijdragen zeer klein.
Gemeente Amersfoort is participant in een tweetal achtervang regelingen; sociale woningbouw en particuliere hypotheken.

Tabel: NIB.02 Achtervangpositie

Sociale Woningbouw
In Amersfoort zijn verschillende woningscorporaties actief ten behoeve van sociale woningbouw. De gemeente is participant in de achtervang regeling; deze wordt uitgevoerd door Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW).

Met het zeer beperkte risico dat er door het WSW aanspraak gemaakt wordt op onze achtervang positie, met als gevolg rentederving op te verstrekken renteloze leningen, is opgenomen in de berekening van de gewenste weerstandscapaciteit. Zie paragraaf Risicomanagement en weerstandsvermogen.

Particulieren Hypotheken
Tot en met 1995 zijn er particuliere hypotheken verstrekt door de gemeente Amersfoort. Veel andere gemeenten hadden ook dit beleid. Hiervoor is een achtervang regeling waarin de gemeente participant is; deze wordt uitgevoerd door Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW).
Particuliere hypotheken welke zijn verstrekt na 1 januari 2011 vallen niet meer onder de gemeentelijke achtervang; voor deze leningen is het Rijk 100% achtervang. Dit beperkte het al kleine risico nog verder.

Met het zeer beperkte risico dat er door het WEW aanspraak gemaakt wordt op onze achtervang positie, met als gevolg rentederving op te verstrekken renteloze leningen, is opgenomen in de berekening van de gewenste weerstandscapaciteit. Zie paragraaf Risicomanagement en weerstandsvermogen.

Huurcontracten

De lopende huurcontracten met een (restant) looptijd van meer dan 1 jaar gerekend vanaf balansdatum (31-12).

Tabel: NIB.02 Huurcontracten

Overige verplichtingen

Naast de huurcontracten is de gemeente ook andere verplichtingen aangegaan. Waaronder verleende huurgaranties en IT-contracten.

Tabel: NIB.03 Overige verplichtingen

Niet uit de balans blijkende rechten

Voor het inzicht in de jaarrekening vinden we het wenselijk om ook niet uit de balans blijkende financiële rechten te vermelden. Hieronder worden de rechten groter dan  € 100.000 weergegeven. Er zijn ook nog een aantal kleinere rechten inzake verhuurovereenkomsten.

Coronacompensatiepakket rijksoverheid

Het Rijk heeft voor de gemeenten een pakket aan financiële maatregelen getroffen ter (gedeeltelijke) dekking van de coronakosten/effecten die gemeenten ondervonden c.q. ondervinden vanaf 2020. In de circulaires is per gemeente gespecificeerd welke middelen voorlopig dan wel definitief zijn toegekend. In de jaarrekening 2022 hebben wij als onderdeel van de algemene uitkering alleen die bedragen verwerkt die wij als individuele gemeente toegezegd hebben gekregen via de circulaires en steunpakketten.

Mogelijk ontvangen wij in 2023 van het Rijk nog andere/aanvullende coronacompensatie over 2021 en/of 2022. Het ontbreken van een exacte verdeling/verdeelsleutel met betrekking tot de betreffende compensatie per gemeente betekent dat wij voor onze gemeente geen voldoende nauwkeurige en betrouwbare schatting/berekening kunnen maken van het bedrag waarop onze gemeente aanspraak kan maken.

Tabel: NIB.05 Niet uit de balans blijkende rechten